Bosna i Hercegovina već duži niz godina je izložena izazovu kako reformisati izborni sistem i učniti ga pogodnim za daljnji demokratski prosperitet u izgradnji savremenog društva i države.
Podrazumijeva se da se u tom procesu svakako moraju uvažiti prije svega presude Evropskog suda za ljudska prava i presude Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, kojima su konstatovane povrede osnovnih ljudskih i građanskih prava.
Svi relevantni akteri u Bosni i Hercegovini saglasni su da je to evidentan problem i da se to pitanje mora riješiti kako bi se opšti izbori u oktobru ove godine proveli po novim pravilima kojima bi se ovi nedostaci eliminisali.
Međutim problem nastaje u percepciji i poimanju osnovnih ljudskih i građanskih prava individua i kolektiviteta. Sve međunarodne konvencije i deklaracije nedvosmisleno promoviraju i lociraju građanina kao suverenu individu kojoj su zagarantirana sva ljudska i građanska prava.
Njegovo pravo da pripada određenom kolektivitetu (vjerskom, etničkom i dr.) je bez dvojbe sadržano u njegovim ljudskim i građanskim pravima. Sve građanske opcije u Bosni i Hercegovini ovo pitanje uglavnom razumiju na ovaj način, šta je u skladu sa demokratskim standardima što je i temelj evropskih vrijednosti.
Nažalost HDZ Bosne i Hercegovine i njeno nevladino udruženje HNS, deklarativno prisvajaju krilaticu da su „promicatelji evropskih vrijednosti“, a da u razgovorima o izbornoj reformi veoma rigidno zastupaju etno-nacionalni koncept, koji je odavno prevaziđen u modernim, državnim i političkim sistemima. Veoma uporno se zagovara načelo „konsecijacijske demokratije“ što upravo ona znači? Ovaj prevaziđeni model je nekada korišten kao privremeno rješenje u postkonfliktnim heterogenim društvima. Ovaj model u funkcionisanju države znači da je određenim etničkim ili drugim grupama, zagarantovano učešće u vlasti, prevedeno u praksi je sticanje određenog prava po rođenju.
Na ovaj način država kažnjava Sejdića i Fincija, Zornića, Pilav, Šlakua što nisu rođeni kao konstitutivni, a moramo se složiti da nisu mogli birati svoje etničko porijeklo.
Prihvatiti ovo načelo znači prihvatiti ideologiju koja se nažalost povampirila u Evropi i koja će nadamo se biti pobijeđena. Kada se ovaj model kombinuje sa takozvanim legitimnim predstavljanjem onda kao rezultat dobijete državu u kojoj se zakonom promovira i legalizira diskriminacija.
Kako bi se to još podebljalo i u grupaciji „konstitutivni“ postoje i oni koji su konstitutivniji tako što njihov glas vrijedi 20-30 puta više od onog drugog konstitutivnog, sve u svemu jad i bijeda od demokratije.
Kako je najavljen još jedan pokušaj dogovora o izbornoj reformi koji će se održati u Briselu, Kongres Bošnjaka svijeta skreće pažnju na ovu delikatnu situaciju, odnosno zamku koja može biti veoma opasna po budućnost Bosne i Hercegovine.
Sarajevo, 5.4.2022. godine
Kongres Bošnjaka svijeta
